در نگاه اول، کانالهای گالوانیزه و دودکشهای صنعتی ممکن است از نظر جنس، ظاهر یا حتی مسیر اجرا شبیه به هم باشند. اما کاربرد و طراحی آنها کاملاً متفاوت است.
اگر در حال طراحی یک سیستم تهویه، تخلیه دود، یا اگزاست صنعتی هستید، باید این تفاوتها را بشناسید تا:
✅ انتخاب صحیح داشته باشید
✅ از هدررفت انرژی، خطر ایمنی یا افت عملکرد جلوگیری شود
✅ و اجرای اصولی پروژه تضمین شود
کانال گالوانیزه چیست؟
کانال گالوانیزه نوعی کانال فلزی ساختهشده از ورق فولادی گالوانیزه (ضدزنگ) است که برای انتقال هوا در سیستمهای تهویه مطبوع، اگزاست یا هوای تازه به کار میرود.
- معمولاً مقاطع مستطیلی یا گرد دارند
- ضخامت بین ۰.۵ تا ۱.۲۵ میلیمتر
- نصب آسان، وزن نسبتاً سبک، مقاوم در برابر زنگزدگی
📌 هدف کانال گالوانیزه: انتقال هوا—not گاز یا دودهای داغ
دودکش صنعتی چیست؟
دودکش صنعتی یا اگزاست استک (Exhaust Stack)، لوله یا کانالی با ساختار خاص است که برای خروج گازهای داغ، بخار، آلاینده یا محصولات احتراق از دستگاههای صنعتی، بویلرها، مشعلها، ژنراتورها یا کارگاهها به محیط بیرونی استفاده میشود.
- مقاومت بالا در برابر حرارت و خوردگی
- معمولاً از فولاد کربنی، استنلس استیل یا گالوانیزه ضخیم ساخته میشود
- دارای پایه، ساپورت و مهاربند برای پایداری
- گاهی با سیستم فیلتراسیون یا جذب آلاینده همراه است
📌 هدف دودکش صنعتی: انتقال ایمن دود، گازهای سمی یا داغ به خارج—not صرفاً تهویه
جدول مقایسه کانال گالوانیزه و دودکش صنعتی
| ویژگیها | کانال گالوانیزه | دودکش صنعتی |
| نوع جریان | هوای تازه، برگشتی، خروجی | گاز داغ، دود، بخار |
| جنس متریال | ورق گالوانیزه سبک | فولاد، استیل یا گالوانیزه سنگین |
| تحمل حرارتی | حداکثر ۸۰–۱۲۰ درجه | بالای ۳۰۰ درجه سانتیگراد |
| ضخامت معمول | ۰.۶ تا ۱.۲۵ میلیمتر | ۱.۵ تا ۶ میلیمتر |
| نوع نصب | سقفی، دیواری، توکار | عمودی، سقفی، برجسته با فونداسیون |
| هدف اصلی | انتقال هوا در تهویه | انتقال دود یا گاز خروجی از احتراق |
| عایقکاری حرارتی | اختیاری | ضروری در بیشتر پروژهها |
| نیاز به مهاربندی خاص | معمولاً نه | بله، الزامی |
| کاربرد | ساختمانها، هتلها، مراکز تجاری | کارخانهها، بویلرخانهها، کارگاههای صنعتی |
کاربردهای رایج کانال گالوانیزه
- تهویه مطبوع (HVAC) در ساختمانها
- سیستم هوای تازه و برگشتی
- تخلیه هوا از فضاهای مرطوب (مثل سرویسها)
- سیستم اگزاست آشپزخانهها
- تهویه انبار یا پارکینگ
📌 نصب آسان، هزینه کمتر، و سازگاری با انواع سیستمها از مزایای اصلی آن است.
کاربردهای رایج دودکش صنعتی
- خروج گازهای احتراق از مشعلها یا دیگ بخار
- انتقال بخار روغن یا مواد شیمیایی
- تخلیه هوای آلوده یا داغ از خطوط تولید
- دودکش ژنراتورها، کمپرسورها، کورههای صنعتی
- صنایع پتروشیمی، فولاد، نساجی، غذایی
📌 این سیستمها باید مطابق استانداردهای ایمنی، زیستمحیطی و مهندسی طراحی و ساخته شوند.
نکات کلیدی طراحی دودکش صنعتی (که در کانال گالوانیزه وجود ندارد):
- محاسبه ارتفاع بر اساس میزان گاز و فشار خروجی
- تحلیل مکانیکی برای جلوگیری از لرزش و نشست
- استفاده از ساپورت و مهاربند در ارتفاع زیاد
- عایق حرارتی برای جلوگیری از داغ شدن سطح بیرونی
- پوشش ضد خوردگی داخلی و خارجی (مثلاً اپوکسی یا رنگ نسوز)
اشتباه رایج در پروژهها
❌ استفاده از کانال گالوانیزه معمولی برای تخلیه گاز داغ یا احتراق
نتیجه:
- تغییر فرم کانال
- آتشسوزی یا نشتی دود
- افت شدید راندمان سیستم تهویه
- خرابی سریع و هزینههای دوبارهکاری
کدامیک گرانتر است؟
| مورد | هزینه اولیه | هزینه نگهداری |
| کانال گالوانیزه | کمتر | کم |
| دودکش صنعتی | بیشتر (به دلیل ضخامت و متریال) | متوسط تا زیاد (در صنایع آلاینده) |
📌 اما استفاده نادرست از هرکدام، میتواند هزینه نهایی پروژه را چند برابر کند.
جمعبندی نهایی
اگر بخواهیم خلاصه بگوییم:
✅ کانال گالوانیزه مخصوص انتقال هواست—در سیستمهای سرمایشی، گرمایشی و تهویه
✅ دودکش صنعتی مخصوص تخلیه گاز داغ، دود یا بخار آلوده در فضاهای صنعتی
انتخاب اشتباه بین این دو، میتواند باعث خطرات جدی، کاهش راندمان، یا هزینههای سنگین شود.
🎯 برای هر پروژه:
- ابتدا نوع جریان (هوا یا گاز) را مشخص کنید
- شرایط دما، فشار، رطوبت، و آلایندگی را بررسی کنید
- سپس انتخاب دقیق داشته باشید
